Khe hở môi (sứt môi) là dị tật bẩm sinh thường gặp trong bệnh lý vùng hàm mặt. Phẫu thuật tạo hình là phương pháp điều trị duy nhất để phục hồi cấu trúc giải phẫu và chức năng, đảm bảo yếu tố thẩm mỹ. Nếu trẻ sinh ra được tư vấn, điều trị đúng thì sẽ không để lại di chứng gì.
1. Nguyên nhân
- Tình trạng không hoàn chỉnh của tế bào sinh dục.
- Di truyền.
- Tuổi của người mẹ khi mang thai: có con quá sớm hoặc quá muộn (< 16 tuổi, > 35 tuổi)
- Nhiễm trùng: mẹ mang thai 3 tháng đầu bị nhiễm virus, nhiễm khuẩn.
- Các tác nhân lý hóa:
+ Nhiễm xạ trước và trong mang thai, chiếu tia X.
+ Nhiễm chất độc hóa học: trong công nghiệp, nông nghiệp (chất độc màu da cam, thuốc trừ sâu…), các thuốc chữa bệnh.
- Chế độ dinh dưỡng: một số người có thai hay bị nôn, ăn uống kém trong 2 – 3 tháng đầu dẫn đến thiếu chất, không nhận đủ các vitamin, đặc biệt là axit folic.
- Sang chấn tâm lý, stress lớn tác động đến thai phụ.
2. Phân loại:
Có nhiều cách phân loại khác nhau, tuy nhiên đa phần phân loại theo tình trạng hở:
- Khe hở môi màng
- Khe hở môi không toàn bộ
- Khe hở môi toàn bộ
3. Khám và điều trị
Trẻ bị khe hở môi cần đưa đi khám chuyên khoa càng sớm càng tốt. Quá trình chăm sóc và điều trị cần bắt đầu ngay từ khi trẻ ra đời, cần sự phối hợp của nhiều chuyên khoa bao gồm: nhi khoa, dinh dưỡng, tai mũi họng, tạo hình thẩm mỹ, răng hàm mặt…
Tuổi phẫu thuật tốt cho trẻ bị sứt môi (khe hở môi) là khi trẻ được 3 tháng trở lên và cân nặng khoảng 6kg. Trẻ bị khe hở hàm ếch thì tùy theo dị tật hở toàn bộ hay chỉ hở một phần có thể mổ khi trẻ được từ 16 tháng tuổi trở lên và cân nặng khoảng 7kg trở lên.
Không nên để trẻ quá lớn mới đi phẫu thuật vì ảnh hưởng nhiều đến việc bú, ăn uống và tập nói. Nếu vì lý do nào đó mà trẻ không đủ số cân nặng khi đã đủ tháng tuổi để phẫu thuật thì cũng không nên quá muộn. Cụ thể, trẻ bị khe hở môi không nên để quá 6 tháng tuổi. Tuy nhiên, có một số trường hợp có thể phẫu thuật trước thời gian nói trên do bác sĩ khám và chỉ định phẫu thuật sớm…